Skip to content

Силните женски карактери во Библијата – Сара и Аграма

Стариот Завет од Библијата содржи најголема концентрација на женски ликови (32 именувани и 46 неименувани жени). Фактот дека Стариот Завет се состои од низа семејни приказни (вклучително и неколку генеалогии) дава за значителна концентрација на женски ликови. Овие приказни генерално се прикажани како легенди, но тоа не ја прекинува нивната врска со историјата.

Библиската Сара

Библиската Сара, сопругата на Авраам и матријарх на еврејскиот народ, е силен и независен карактер. Кога не може да има деца, Сара ја презема иницијативата и му ја дава својата слугинка Аграма на Авраам за да може да има деца преку Аграма во име на Сара.

Сара му рече на Аврама: „Гледаш, Господ ме направи неплодна. Влези кај мојата слугинка, можеби ќе добијам деца.

Аграма  останува бремена, а Сара гледа дека „има презир“ во очите на Аграма  (Битие 16: 4). Сара му го донесе овој проблем на Авраам, а Авраам, наместо да одлучи сам што да прави, и дозволува на Сара да избере како да се справи со Аграма, велејќи: „Ете, твојата слугинка е во твоја рака: постапи со неа како што сакаш “ (Битие 16: 6).

Сара ја малтретира Аграма, и таа  бега. Аграма наидува на извор, каде и се јавува ангел Божји. Ангелот и ветил дека нејзините потомци ќе станат голема нација и тој и наредил да се врати кај Авраам. „ Ете, ти си бремена и ќе родиш син. Дај му име Исмаил (Кого Бог Го Слуша), зашто Господ ја чу твојата мака.“

Аграма се враќа и го раѓа синот Исмаил

За време на гозбата на одвикнување на Исак, нејзиниот син, од доење, Сара го гледа Исмаил како „игра“ (не е јасно што точно правел) и повторно, Сара ја презема иницијативата. Таа го замолува Авраам да го истера Исмаил далеку. „Истерај ја оваа робинка со синот нејзин, зашто синот на оваа робинка не бива да стане наследник со мојот син Исак!“

Авраам не сака да го стори тоа, но Бог му вели: „Што и да ти рече Сара, слушај ја“ (Битие 21:12), и тој се согласи и ги истера Аграма и нејзиниот син.

Во оваа приказна, Сара дејствува независно, преземајќи иницијатива да одлучи за иднината на своето семејство, дури и спротивно на желбите на нејзиниот сопруг. Како можеме да дадеме отчет за независното однесување на Сара во патријархалниот библиски свет во кој таа живееше? Зошто Сара, жената, дејствува за да ја одреди иднината на своето семејство, додека нејзиниот сопруг, Авраам, е пасивен?

Савина Ј. Теубал

Савина Ј. Теубал, во „Свештеничката Сара“ и Тиква Фрајмер-Кенски, во „Читајќи ги жените од Библијата“, се осврнуваат на одредени историски докази од античкиот Близок исток со цел да го решат ова прашање, но доаѓаат до различни заклучоци.

Свештеничката Сара

Теубал тврди дека Сара, преземајќи ја оваа активна улога во приказната  ја зачувува античката месопотамска традиција на свештенички, привилегирана класа жени кои играат поголема улога од нивните сопрузи во насочувањето на животот на нивните семејства. Сара, објаснува Теубал, била свештеничка во Месопотамија, пред да избере да ги остави семејството и татковината и да патува со Авраам до Ханаан.

Археолошките докази покажуваат дека и Ур и Харан, градовите од кои емигрирале Сара и Авраам, биле центри за обожување на божицата; слики на божици од Месопотамија се појавуваат на керамички плочи откриени од двете области. Откако Сара пристигна во Ханаан, тврди Теубал, таа се бори да ги зачува матријархалните традиции на нејзината татковина против патријархалното општество во Ханаан. Приказните од Стариот Завет на тој начин формираат мост помеѓу матријархалниот предисториски свет и патријархалниот историски свет.

Сара како парадигма

Фрајмер-Кенски дава поинаква теорија за објаснување на однесувањето на Сара.Таа тврди дека во првите пишаните записи од антички Сумер покажуваат дека патријархатот бил добро вкоренет на античкиот Блиски исток 1500 години пред Библијата; приказните во Стариот Завет не се мост помеѓу некаква матријархална предисторија и патријархална историја.

Обожавањето на божиците не ја намали вистинската социјална подреденост на жените. Како тогаш можеме да ја разбереме активната, независна улога на Сара и другите матријарси во насочувањето на нивните животи и на нивните семејства?

Фрајмер-Кенски тврди дека иако Библијата прикажува патријархална социјална структура, таа има родово-неутрална идеологија. Жените во Библијата се социјално подредени, но не се суштински инфериорни; тие имаат силна, независна личност и често дејствуваат да го водат текот на настаните.

Античка традиција на Блиски Исток

Фрајмер-Кенски ја толкува приказната за Аграма во согласност со оваа теорија. Како и Теубал, таа во своето толкување цитира историски докази од античкиот Блиски Исток. Таа објаснува дека Сара му ја дава Аграма на Авраам во согласност со античката традиција на Блискиот исток. Три антички договори за брак на Блискиот исток наведуваат дека ако сопругата остане неплодна по одреден број години, таа му ја дава на својот сопруг својата робинка да има деца со него во нејзино име. Фрајмер-Кенски го цитира и пасусот од законот на Хамураби во врска со свештеницата, но таа од оваа паралела не заклучува дека Сара била свештеничка; другите брачни договори опишуваат слична ситуација и тие не се однесуваат на свештенички.

Ако Сара постапува само според античкиот закон на Блискиот исток, какво е значењето во приказнатана Аграма? Фрајмер-Кенски тврди дека Аграма исто така го симболизира Израел. Исто како што Бог му рече на Авраам дека ќе ги размножи потомците на Авраам, но најпрво неговите потомци ќе бидат деградирани робови, така и Бог и ветува на Аграма дека ќе ги размножи нејзините потомци, но прво таа треба да се врати кај Авраам за да биде искористена како роб. Приказната на Аграма покажува дека патот до откупот води прво преку деградација.

Напишете коментар