Skip to content

Гистав Флобер – највлијателен писател од 19 век (писател над писателите)

Гистав Флобер (12 декември 1821 – 8 мај 1880) бил француски писател кој творел во ерата на реализмот. Тој е познат по неговиот роман „Госпоѓа Бовари“ и неговата приврзаност кон стилот што најдобро се рефлектира во потрагата по „le mot juste“ (вистинскиот збор).

Животопис

Роден е на денешен ден, 12 декември 1821 година во Руан, Франција. Неговиот татко бил хирург, а мајка му потомок на едно од најстарите и најистакнатите семејства во Нормандија. 

Своето образование го стекнал во родниот град, кој го оставил дури во 1840 година, кога заминал во Париз за да студира право. Од единаесетгодишна возраст, тој покажал интерес за литературата. Флобер бил енергичен во својата младост, но срамежлив, индивидуалистист и, наводно, без амбиции.

Тој го сакал селото и го сметал Париз за крајно непријатно место за живеење. Се запознал со Виктор Иго и во 1840 година отпатувал на Пиринеите и Корзика. Во 1846 година, Флобер го напуштил Париз каде студирал право. По еден епилептичен напад (страдал од епилепсија уште од детството) и се врати во Кроазета, во близина на родниот Руан, каде што живеел со неговата мајка. Тој имот, куќата која се наоѓала на пријатно место покрај Сена, останала да биде дом на Флобер до крајот на животот.

Никогаш не се оженил

Од 1846 до 1854 година бил во врска со поетесата Луиз Кол. За Флобер, кој никогаш не се оженил, оваа врска била единствената значајна сентиментална епизода во неговиот живот.  Негов најблизок пријател во тоа време беше Максим ди Камп, со кого патувал во Англија, Грција и Египет. Овие патувања оставиле силен впечаток на имагинацијата на Флобер.

Делото на Флобер е, може да се каже дека е, без никакво оградување, централен наративен опус на целиот 19 век. Иако големите руски романсиери како Толстој и Достоевски се попопуларни и влијателни со поширока читателска публика, иако нивната моќ е всушност повозбудлива и остава поголем впечаток – Густав Флобер останува ненадминат, примерен мајстор. Како што се вели дека Веласкез бил сликар за сликарите, така може да се каже и за Флобер дека е писател за писатели, голем учител и мерка за мајсторство.

Зачудува разновидноста на делото на писателот: натуралистичката и реална школа, од Мопасан, Зола, Синклер, до безброј американски и европски натуралисти и симболистичката струја на радикалниот естетизам што инсистира на формалното усовршување на наративната уметност, отелотворено во Пруст и Џојс. Ако на тоа додадеме дека опусите на Конрад, Ками, Кафка и Сартр се незамисливи без Флобер – се добива впечаток за длабочината и опсегот на влијанието на мајсторите од Кроазета.

Во моменти на инспирација, тој ги оставал сите обврски и се препуштал на пишувањето, а честопати целиот ден го поминувал во пишување, за на крајот да напише само неколку реченици. Ова објаснува зошто неговите дела се малку на број, но се со исклучителен квалитет. Делата на Густав Флобер се истакнуваат особено со убавината на стилот и вештината на перцепција. Многу критичари наоѓаат одгласи на романтизмот во делото на Флобер.

Инспирација за многу писатели

Начинот на кој ги толкуваше неговите ликови беше инспиративен за многу подоцнежни писатели. Гистав Флобер останува највлијателен писател на 19 век. Ако се каже за „Шинел “ на Гогољ дека целата подоцнежна руска литература излегла од неа, може да се констатира без претерување дека голем дел од светската наративна проза од втората половина на 19 и целиот 20 век потекнува од опусот на Флобер. Една од многуте одлики на добриот стил на пишување на Флобер е тоа што тој успеа да не го повтори истиот збор во текст од две илјади зборови.

Г-ѓа Бовари 

Првото ремек-дело на Флобер е исто така најконтроверзно: „Госпоѓа Бовари“, од 1857 година, плод на шест години работа, мрачна приказна за егзистенцијалната досада, прељуба и самоубиство на сопругата на провинцискиот доктор Норман, Ема Бовари. Ова дело е совршено составенао како еден од примерните психолошки скандали. Поради нејзината отвореност, доаѓа тужбата поради наводно неморални делови од текстот. Оваа година беше, условно кажано, година на скандал во литературата – за Флобер и Бодлер, кои истата година ја објави својата збирка „Цвеќиња на злото“.

Во овој роман, Флобер ја критикуваше „тривијалната“ литература, која ја читаше неговата хероина и која, засекогаш и неотповикливо, ја лишуваше од реалниот поглед на животот.

Мадам Бовари, тоа сум јас!

Поради неможноста на Ема да го прифати светот во кој живее како што е, поради нејзината постојана потреба да живее во свет на надеж и имагинација, во литературата поимот „баваризам“ значи личност која живее на границата меѓу неговите идеали и соништа, поточно – на границата на она што таа е исто така она што мисли дека е. „Мадам Бовари, тоа сум јас!“ е познатата реченица на Флобер. Овој роман се карактеризира со карактеристики што можат да се најдат во подоцнежните дела на Флобер: кредибилитет при презентирање на деталите, безличен пристап во кој гласот на писателот не се слуша или воопшто е познато неговото постоење и хармоничен и негуван стил што станал модел на француската проза.

Саламбо

Во следниот роман „Саламбо“ (1862), авторот му даде душа на неговиот потиснат темперамент, но дури и овде не го предаде архивскиот и трезвениот пристап. Во оваа комбинација на некомпатибилни компоненти лежи шармот на приказите на старата Картагина, како и описот на обемот на бујните страсти кои ја возбудија имагинацијата на писателот, најчесто свесно ограничена на прозаичното малограѓанско секојдневие. Пред да започне да го пишува романот Саламбо, тој патувал во Картагина во 1858 година за да собере материјал за пишување на романот. 

Сентиментално воспитување

Во 1869 година, Флобер го објави својот најголем роман „Сентиментално образование“ (L`Education sentimentale). Авторот го опиша ова полуавтобиографско дело во кое ја пресоздаде својата младешка фасцинација со Елиз Шлезингер и неговите студентски денови како „морална историја на луѓето од мојата генерација“. Повеќе од тоа, романот „Сентиментално образование“, кој го следи горењето и палењето на страстите и амбициите на Фредерик Моро и кругот на неговите париски пријатели. Ова е роман за корозивната сила на времето што раствора секој животен импулс.

Други дела

Фантастичните визии на „Искушенијата на Свети Антониј“ (1874), драматично-романско дело, и „Француски Фауст“ на кое работел повеќе од 25 години, се сосема различни.

Последното, постхумно дело „Бувар и Пекиче“ (1881) е гротескен претходник на анти-романи поставени околу бизарните рурални „потфати“ на двајца пензионирани службеници, хибридна студија која се карактеризира како своевидна фарсична енциклопедија за човечката глупост.

Ако не сте прочитале некое негово дело, ова е наша топла препорака.

Напишете коментар