Skip to content

Бранко Миљковиќ – принцот на српската поезија

Бранко Миљковиќ (српски: Бранко Миљковић, 1934, Ниш, Кралство Југославија – 1961, Загреб, СФРЈ) – бил српски и југословенски поет.  Роден е на денешен ден.

Животопис

Бранко Миљковиќ е роден во Ниш, каде ги завршил основното и средното образование. Во 1953 година, оди во Белград за да студира филозофија и дипломира на Филозофскиот факултет во 1957 година. Како студент (1956 година), тој припаѓал на групата нео-симболисти, чиј идеолошки водач бил проф. Драган М. Јеремиќ. Кога дошол во Белград, Бранко поминал цели три години, посетувајќи ги редакциите на многу списанија, но не наишол на разбирање од страна на издавачите.  Неговите први песни во Белград ги објавил Оскар Давичо во 1955 година во списанието „Дело“ и со тоа ги отвори вратите на другите издавачи и страниците на бројни списанија.

Набргу потоа, била објавена неговата прва стихозбирка „Залудно се будам“ во 1956 година, која наишла на успех кај публиката и критичарите, а потоа следеле стихозбирките: „Смрт против смртта“ (заедно со Блажо Чепановиќ, 1959), „Потекло на Надежта “(1960), „ Оган и ништо “(1960), „ Крв што сјае “(1961) …

Книжевната критика многу брзо, без оглед на неговата возраст, го сместила во самиот врв на српската поезија. Ова било потврдено со доделувањето на една од најпрестижните награди во тоа време, – Октомвриската.

Под влијание на симболистите и Хераклит

Неговите први песни го покажуваат влијанието на француските симболисти Валери и Маларме, како и филозофијата на Хераклит.

Го напушта Белград есента 1960 година и станува уредник на Литературниот уреднички одбор на Загребското радио. Во Загреб, најверојатно незадоволен од својот живот, Бранко се препушта на алкохол. Трагично починал во Загреб ноќта помеѓу 11 и 12 февруари 1961 година.  На овој настан му претходеа следниве настани. Во јануари 1961 година, во театарот во Загреб, што неговите гости го нарекле „Кавказ“, според сведочењето на Владимир Богдановиќ, тој и Бранко биле одведени во полицијата во Загреб една вечер по пијаната изјава на Бранко;

Во еден момент, Бранко стана, застана покрај ниската ограда и се потпре на рацете, благо свиткан, гледајќи надолу. Тој ја изгуби рамнотежата и падна. Во еден момент Бранко извика: „Зошто ги убиваат поетите во социјализмот“? Се обидов да го повлечам, но тој ги крена рацете и повторно викаше уште погласно. Салата замолкна за момент. Некој повика полиција. Некако успеав да го вратам на масата. Тој седна и ја испразни чашата во една голтка. За кратко време, дојдоа двајца полицајци. Ни ги зедоа личните карти и, туркајќи не по спиралното скалило, не одведоа до автомобилите што беа паркирани веднаш до влезот.

Набргу по овој настан, на 12 февруари 1961 година, Бранко бил пронајден обесен на дрво на периферијата на Загреб. Неговата ненадејна и прерана смрт ја отвори пандорината кутија со различни толкувања и претпоставки.

Творештво

Уште со своите први дела, Миљковиќ се намтнал како еден од првите југословенски поети кои ја ослободиле поезијата од пригодноста и дидактичноста, како и од практицистичките, прозаични и фолклористички потреби. Поезијата на Миљковиќ е елоквентна, често и премногу дотерана, верна на концепцијата според која убавината и грациозноста на јазикот се од пресудно значење во поезијата. Таа се одликува со длабока филозофска изнијансираност, со рафинирана музика и убедливи слики, како и со луциден исказ, проткаен со внатрешен мисловен набој.

Во неговите песни, со прецизен и функционален лирски израз, тој предочува теми со универзално значење, а повеќето од нив се потврда за големото мајсторство во изразот, за извонредната техника на стихот и за новите содржински зафати.

Миљковиќ се одликува со интелектуално сфаќање на поезијата, така што тој гради цврста космогонија во која сè е збиено и единствено, а филозофската медитација и визија на светот добиваат универзалност. Миљковиќ ѝ поставил на својата поезија многу комплексни барања, ангажирајќи ја во потрага по смислата на светот и на животот, а според Драган М. Јеремиќ, неговиот принцип во книжевноста бил: „барајќи ја крајната смисла, да се влезе во другата страна на свеста и да се види што се случува таму“.

Прочитајте неколку цитати од овој славен поет:

Наместо поетот да ја пишува поезијата, поезијата го пишува поетот.

Мислата која не може да размислува, владее со светот.

Истокот се наоѓа западно од запад, лажното движење е најбрзо.

Оној што никогаш не го пофалил туѓото срце, се предал на милоста на зборовите.

Најмалку половина од светската поезија е напишана затоа што некој немал храброст да изјави љубов некому.

Прочитајте ги неговите песни Љубов во септември – Бранко Миљковиќ и Бранко Милковиќ – Залудно ја будам.