Skip to content

Вториот пол – капитално дело од феминистичката филозофија и литература

Романот Вториот пол е во суштина збирка од егзистенцијалистички и феминистички есеи од Симон де Бовоар, објавен во 1949 година.

Два тома

Романот Вториот пол е поделен на два тома – Факти и мит и Живо искуство. Секој волумен е потоа поделен на неколку делови. Првиот том има три дела, додека вториот том има четири дела. Потоа, секој дел е поделен на поглавја, од кои само некои имаат наслови. Книгата започнува со вовед и завршува со заклучок. Тој е еден голем автобиографски проект кој е на некој начин сметан за феминистичка енциклопедија. Романот се отвора со прашањето: „Што значи да се биде жена?“ и дефинира еден проблем кој е особено „иритирачки“ за жена-автор. Не е едноставно прашање зошто мажот отсекогаш бил засебна индивидуа, односно Еден, но таа како жена, била Друга, односно секогаш била негов соучесник кога се рангирало по хиерархија. Вториот пол испитува како е создадена женската реалност и какви се последиците од жените на кои се гледа како Други од гледна точка на мажот и од гледна точка на жената.

Дуализам маж – жена

Прво и најважно, на читателот се потсетува дека дуализмот – маж/жена – може да се спореди само во јазикот и таму е посебно погодно да се направи таа разлика. Разликата во  односот помеѓу маж и жена, обезбедува разлика во специфични засебни термини, но сепак токму таа засебност и е на некој начин ускратување на некои права на жената. Секој човек, како субјект е засебна индивидуа, но жените се разликуваат од мажите пред се заради биолошки причини, односно анатомски кои се темел на жената како колективен идентитет. Жената е сексуален предмет, репродуктивно тело, додека мажот, како субјект е сè што тој самиот се декларира како такво, сè што е во рамките на неговата амбиција и имагинација.

Во потрага по одговори – или во најмала рака вистински прашања – воведот на книгата ги  истражува прашањата за  историските ситуации на доминација и подреденост. Без разлика дали станува збор за ситуацијата на „Американските црнци“ или Евреите, Бовоар забележува дека дуализмот го отстапува местото на релативноста. Односно, угнетената група го наоѓа својот посебен идентитет во препознавањето на радикалните разлики,  наместо во дуализмот кој подразбира антисемитски или анти-црнечки предрасуди.

Жените и малцинствата

Бовоар тврди дека за жените, за разлика од малцинствата, различноста е дадена и е апсолутна „затоа што спаѓа надвор… „од историскиот факт“. Наместо во специфичен момент во историјата на човештвото, поделбата на половите е дадена со раѓање. Понатаму, жените живеат заедно со мажите, а не живеат во изолирани заедници.

Желба за потомство

Биолошката потреба, сексуалната желба и желбата за потомство не ги ослободија жените од стегите на општеството. Како господар и роб, мажот и жената се поврзани со економска потреба во која робот не е ослободен. За жените, врската не обезбедува нарушување на заштитата и економската слобода. Жената понекогаш е соучесник во својата Различитост затоа што нејзината зависност е пријатна и може да добие задоволство од таа улога. Конечно, книгата се обидува да одговори на овие прашања: Како се случило сето ова? Дали светот отсекогаш им припаѓал на мажите? Но, денес ова почнува да се менува. Дали е тоа добро? Дали тоа ќе донесе поголема еднаквост?

Озаконување на надмоќ

Бовоар тврди дека историски гледано, мажите се обидувале и сакале да ја озаконат својата надмоќ, создавајќи закони што тие ги претвориле во принципи. Краткиот список на симпатизери на жените во историјата според Симоне де Бовоар се христијанскиот теолог Свети Августин, кој признава дека немажената жена е совршено вешта во управувањето со нејзините лични работи. Францускиот филозоф Денис Дидро, кој гледа на мажот и жената како човечко суштества. Како и англискиот филозоф Џон Стјуарт Мил, чија ревносна одбрана на жените е убаво запишана.

Страв од конкуренција

Бовоар исто така забележува дека кај мажите, стравот од конкуренција, заканите за моралот, економскиот натпревар и загриженоста за нивната мажественост ја одржуваат нивната позиција за надмоќ.

Прочитајте го овој роман за да видите зошто ова дело е сметано за главно дело на феминистичката филозофија и почетна точка на вториот бран на феминизмот.

Погледнете ја и ова препорака за читање – „Патување во Индија“ од Едвард Морген Форстер.

Напишете коментар