Skip to content

Љубовните стихови на српскиот поет Бранко Радичевиќ, инспирација за неповторливиот Здравко Чолиќ

Љубовта на Лаза Костиќ и Ленка Дунѓерски не е единствената романтична љубов со несреќен крај за која сè уште се зборува во книжевните кругови и се памети во српската историја. Речиси подеднакво трагична беше и љубовта на младиот поет Бранко Радичевиќ кон Вилхелмина Караџиќ, ќерката на Вук Стефановиќ Караџиќ. Бранко Радичевиќ беше 4 години постар од Вилхелмина. Роден е во 1824 година и како виенски студент и поет кого Вук многу го ценел, имал можност да ја запознае убавата Мина во Виена. Минка, како што со милост ја нарекуваше Вук, била добро образована, воспитана и со многу таленти. Се занимавала со сликарство, музика и литература, преведувала и пишувала песни, знаела француски, италијански, англиски, руски, српски и мајчиниот германски јазик.

– Покрај многуте таленти, ја красела  исклучителна убавина, но и Бранко бил убав, но не на сладок начин – забележува сремскокарловачкиот писател Ненад Грујичиќ во својата книга „Бранко, поет на младоста“. Грујичиќ го продолжува прецизниот опис на изгледот на Бранко: тој бил силно момче, полно со живот, енергично, храбро, невообичаено љубопитно, понекогаш арогантно, фин и образован со девојките, сакал да плива и да се сонча, и ги терал другите да вежбаат гимнастика со него.

Мина Караџиќ, опеана во песна

Неговите стихови „Пеам дење, пеам ноќе“ најмногу сведочат за меѓусебните симпатии на Мина и Бранко.

– Мина во своите сеќавања открива како на Божиќ 1849 година е напишана оваа Бранкова песна, која еден век подоцна  во вечните хитови на Здравко Чолиќ испеана со неговиот уникатен глас.

Мина напиша: „Тој ден Вук ги угости своите гости и пријатели, а еден од нив ми донесе на подарок – споменар. Посакав секој од гостите да запише нешто во него, па дојдов кај Бранко. Додека се свртев, тој веќе имаше напишано:

„Селе моја, деноноќно пеам

Пеам селе сè што  душава има желба да отпеам

Сè што посакува можам да оставарам“

Мина воодушевено и нежно ја коментираше песната на Бранко со зборовите дека овие стихови се „мирисно утринско цветче“, а на друго место во нејзините мемоари кажува дека поетот е „гениј“. Бранко имал само 25 години кога песната ѝ ја посветил на дваесет и едногодишната Мина. Како сиромашен студент  кој безнадежно се лекувал од туберкулоза во Виена, тој сè уште имаше толку многу сила и поетска ревност да ја „издигне“ Мина меѓу ѕвездите во песната што започнува со стихот „Пеам дење, пеам ноќе“. Некои книжевни историчари и биографи на Бранко тврдат дека поетот со години негувал големи симпатии и љубов кон ќерката на Вук, но дека не сакал да ѝ признае, ниту поради преголема почит кон нејзиниот татко, ниту поради неговата злобна и неизлечива туберкулоза да ги оскверни телото и духот, некако токму во времето на неговото запознавање со Мина. Младиот поет починал на 29-годишна возраст и со тоа завршува приказната за оваа романтична љубов. 

Еве ја и славната песна која останува да биде една од најмоќните и најубавите во српската поезија:

Пеам дење, пеам ноќе

Селе моја, деноноќно пеам
Пеам селе сè што  душава има желба  да отпеам
Сè што посакува можам да оставарам
Но една желба не можам да ѝ  исполнам
Да запеам гласно
Гласно  и силовито
За да те ставам горе меѓу ѕвездите
Да те кренам селе од бездните
Ти си ѕвездо селе моја
Па да се најдеш селе моја
Меѓу своите ѕвездички
Твоите мили сестрички.

Извор

Напишете коментар