Секоја година, децата ширум светот со нетрпение го очекуваат доаѓањето на Дедо Мраз. Весел, добродушен дедо со брада во црвено одело кој се појавува во многу различни култури. Повеќето од нас ја знаат приказната во која Дедо Мраз доаѓа од Северниот пол. Но, дали е тоа така? На дозволата на Дедо Мраз за возење ирваси вели дека се родил: „Многу одамна“. За тоа, знаеме дека е вистина. Модерниот Дедо Мраз потекнува од холандска приказна инспирирана од историската личност Свети Никола, родена за време на Римската империја.
Дарежлив епископ
Како Свети Никола се претвори во дедо од Северниот пол што носи божиќни подароци? Свети Никола бил Грк од селото Патара, роден околу 270 година. Тој потекнувал од богато семејство, но ги загубил родителите во епидемијата. Така, го искористил своето наследство за да им помогне на болните и немоќните. Станал епископ на Мира, мало римско гратче во денешна Турција. Бил познат низ целата земја по својата дарежливост кон оние кои имаа потреба и за својата голема љубов кон децата.
Пркосен бранител на црковната дотрина
Сепак, Никола не бил ниту дебел, ниту весел, и покрај својата дарежливост, тој имал репутација на страствен и пркосен бранител на црковната доктрина. Бил затворен за време на Големото гонење во 303 година, кога биле запалени Библиите и свештениците биле принудени да се одречат од христијанството под закана со смрт. Свети Никола поминал неколку години во затвор пред римскиот император Константин да го прекине христијанскиот прогон во 313 година со Миланскиот едикт.
Една од познатите приказни што ја отсликува великодушноста на Свети Никола е за тоа како тој спасил 3 ќерки на еден сиромав човек од продажба во ропство. Му дал 3 вреќи злато. Ги фрлил низ отворен прозорец и се вели дека вреќите паднале во чорапи оставени од огнот за да се исушат. Ова е едно од објаснувањата зошто обичајот да се ставаат чорапи на камин во кој Свети Никола тајно ќе вметнува подароци, е зачуван до ден денес.
Модерен Дедо Мраз создаден според песната на Климент Кларк Мур
Во американските божиќни филмови, честопати забележуваме дека родителите им ја читаат позната песна на своите деца ноќта пред празникот. Еве за што станува збор. Во 1822 година, писателот Климент Кларк Мур напишал божиќна песна за неговите ќерки што денес ја знаеме како „Ноќ пред Божиќ“. Пред оваа песна, Дедо Мраз бил познат како „Синтерклас“ -(како што го викале емигранти од Холандија и Белгија во Америка). Слетувањето на санка со ирваси, качувањето по покривите и спуштањето низ оџакот со торба за подароци се елементи од песната на Мур. Тука, за прв пат, наидуваме на ирвасите на Дедо Мраз, кои биле именувани според нивните карактерни карактеристики.
Иако Мур не ја објави песната веднаш, таа песна го создала модерниот имиџ на Дедо Мраз како „весел стар дедо“ со натприродна моќ незабележливо и успешно да се лизне низ оџакот. Приказната за првпат била објавена дури кон крајот на 1823 година, а Мур ја потпиша како своја само во 1844 година.
Томас Наст го нацртал денешниот Дедо Мраз
Скоро 6 децении подоцна, стрип уметникот Томас Наст ја пренел на слика песната на Мур и на тој начин го создал ликот на Дедо Мраз што го познаваме денес. Дебел, весел човек со голема, бела брада, држејќи торба со играчки за деца. Наст бил тој што го облече Дедо Мраз во црвен костум украсен со бело крзно. Тој му подари работилница на Северниот пол, џуџиња и неговата сопруга, познатата г-ѓа Баба Мраз. Се верува дека изборот на црвена боја на костумот има врска со бискупската наметка Свети Никола, која била црвена.
Еден од главните „виновници“ за глобалното популаризирање на американизираниот лик на Дедо Мраз каков што го познаваме денес е всушност Кока-Кола. Од 1931 година, Кока-Кола користи реклами за време на празниците со слика на ќебе во црвен костум и го пие овој пијалок. Без оглед дали ќе го наречеме Свети Никола или Дедо Мраз, суштината на овој празник е во дарувањето, дарежливоста и празничната атмосфера во семејниот круг. Затоа, оваа година, побарајте од Дедо Мраз играчка во која семејството ќе ужива цела година.
Вљубеник во книжевноста кој верува во светлината на зборот и на љубовта.