Парнас, или Парнасиското движење, е поетско движење што се појави во Франција во втората половина на 19 век. Движењето го носи своето име од современата поетска збирка Le Parnasse contemporain објавена помеѓу 1866 и 1876 година од издавачот Алфонс Лемер.
Парнасовската школа е реакција на романтизот
Терминот Парнас, во својата вообичаена употреба, означува поезија и поети. Парнасиското движење се појавува како реакција на субјективната и сентиментална лирика на романтизмот. Неговите принципи се вреднување на поетската уметност преку воздржаност, безличност и отфрлање на социјалниот или политичкиот ангажман.
Уметноста не би требало да биде корисна или доблесна, а целта на уметноста треба да биде само убавината: усвоен е слоганот „Уметност заради уметност“ од Теофил Готје, кој се смета за нејзин симбол. Ова движење исто така ја рехабилитира напорната и педантна работа на уметникот, често користејќи ја метафората на скулптурата за да го симболизира отпорот на „поетската материја“.
Преходник е Теофил Готје
Во текот на трите децении кои претходеа на ефективниот почеток на движењето во 1866 година, одредени поети беа претходници на неговите главни тези. На пример, токму во 1835 година Теофил Готје, во предговорот на неговиот роман „Госпоѓицата де Мопен“, ја изложи својата теорија за „уметност заради уметност“, а во 1852 година ја спроведе во пракса во неговата збирка „Глазури и камеи“.
Парнасовското движење започна во 1866 година, со објавување на 18 збирки што издавачот Алфонс Лемер ги обедини под името Le Parnasse contemporain, збирки од песни од четириесетина поети од тоа време . Во деценијата што ги опфаќа објавување на збирките на Лемер (1866-1876), во нив беа објавени песни од вкупно сто поети, но не сите се придржуваат до главните тези на движењето. Меѓу овие поети има и одлични имиња, како што се Бодлер, Верлен и Маларме. Рембо не објавува ниту една песна во ове збирки и брзо се дистанцира од овој жанр на поезија.
Потекло на името
Името Парнас е првично со името на еден планински масив во Грција. Во грчката митологија, овој масив, како Делфи, бил посветен на Аполон и се сметал за планината на Музите, светото место на поетите. Парнасот, кој стана симболичен престој на поетите, конечно беше асимилиран во групата поети, потоа во самата поезија.
Карактеристики на движењето
Безличност и отфрлање на лиризмот
Парнасовците претпочитаат да се залагаат за дистанцираност и објективност, со што се спротивставуваат на лиризмот и субјективноста на романтичарите, нивните сентиментални изливи и нивната повторлива и прекумерна употреба на егото. Овие карактеристики наследени од поезијата на Алфред де Мисе и Ламартин и од драматургијата на Жерар де Нервал и Виктор Иго ќе бидат прекумерни и ќе го поткопаат формалното совршенство на песната. Тие го отфрлаат овој лиризам преку безличност и неутрална гледна точка со одбивање на вработувањето на лицето „Јас“ и со тоа негирање на личните чувства.
Репрезент е песната Пустина од Леконт де Лил
Овие карактеристики ги наоѓаме во песната Пустина од Леконт де Лил каде станува збор за бедуин и пустина:
„Кога бедуинот оди од Хореб во Сирија […] / Сонува само за Алборак, славниот коњ, / Кој ржејќи го носи во високите небеса
Quand le bédouin qui va de l’Horeb en Syrie […] / Il rêve qu’Alborak, le cheval glorieux, / L’emporte en hennissant dans la hauteur des cieux
Стилот што се користи во оваа песна е во согласност со идеите на Парнасовците: апсолутно не се спомнува авторот и неговите лични чувства. Иако се присутни, епските и егзотичните регистри ги има само за да ги истакнат сонот, митот и легендата. На пример, „славната“ и „висината на небесата“ се користат за да сведочат за големината на коњот: авторот се воздржува од судење и ова ја засилува безличноста на текстот.
Култот на работата
Култот кон работата е еден од основните принципи на Парнасовците: тие бараат совршенство и тоа ги тера да бидат уште поригорозни. Ова е особено случај во изборот на вокабулар и метрика. Се користи споредбата со вајарот или орачот: станува збор за трансформација на тежок материјал, во случајов јазик кој треба да стане убав благодарение на работата на трпеливоста.
За разлика од романтичарите за кои преовладува инспирацијата, меѓу Парнасoвците е делото што им ги враќа на поезијата своите букви на благородништво: употребата на сонетот сведочи за овој овој напор за совршенство и десетерците се претпочитаат пред александринците.
Најпознати Парнасовци: Леконт де Лил, Катил Мендес, Сили Придом, Франсоа Копе, Леон Диерекс, Луи Менар.
И покрај тоа што е школа на претежно француски поети, ова движење се шири на автори од други земји:
Бразил: Олаво Билач, ученик на Алберто де Оливеира;
Португалија: Цезарио Верде, Флорбела Еспанка;
Полска: Антони Ланге, Фелицијан Фалески, Кипријан Камил Норвид и Леополд Стаф;
Романија: Александру Македонски
Вљубеник во книжевноста кој верува во светлината на зборот и на љубовта.