Чарлс Сандерс Перс е американски филозоф, најпознат по основањето на правецот на прагматизмот. Перс го нарекуваат најоригинален американски мислител досега. Познатиот Бертранд Расел се согласува со тоа. Во книгата „The Fixation of Belief “ („Поправање на верувањето“) од 1877 година, меѓу другото, Перс зборува за тоталитарната свест, односно за тоа како се создава и опстојува во општеството.
Тоталитарната свест е тесно поврзана со поимите за тоталитарна држава, тоталитарно општество, тоталитарна економија, тоталитарен режим, односно со поимите тоталитаризам и авторитет. Овие поими се чини дека се секогаш релевантни. Иако „The Fixation of Belief“ е напишана пред повеќе од 100 години, книгата зборува за тоа колку полека се менуваат работите, односно за тоа како работите воопшто не се менуваат, што всушност е многу застрашувачки.
Тоталитарниот политички систем се заснова на страв. Можеме ли да кажеме дека во капитализмот постои тоталитарна свест или не? Дали модерното време навистина е тоталитарно? Овој извадок од книгата на Персеј, кој денес звучи неверојатно познато, може да одговори на овие прашања.
Извадок од неговото дело
„Оние кои, на различни начини, вршат организирана моќ во државата никогаш нема да можат да бидат убедени дека опасните мисли и ставови не треба да се потчнуваат на кој било начин. Кога правото на говор не е отворено спречено, единството на мислењето се постигнува со морален терор со кој почитуваните во општеството експлицитно се согласуваат. Да се следи мислењето на владетелите значи да се оди по патот на мирот. Некои пренасочувања се дозволени, други се сметаат за небезбедни, забранети. Тие се различни во различни земји и различни епохи, но каде и да сте: ако се знае дека припаѓате на табу-религија, можете да бидете сигурни дека тие ќе се однесуваат со вас со суровост што е помалку брутална, но порафинирана од ловот на волци.“
„Најголемите духовни добродетели на човештвото никогаш не се осмелиле и дури и денес не се осмелуваат да ги искажат своите мисли. Сенката на сомнеж prima facie паѓа на секое размислување што се чини важно за безбедноста на општеството. Како по правило, прогонството доаѓа само однадвор: човек се распарчува и често е преплашен од фактот дека има ставови и мислење против авторитетите. Затоа е тешко за мирен и добронамерен лик да се спротивстави на обидите за потчинување “.
Прочитајте зошто Орвеловата „1984“ е толку значајна.
Вљубена во кафе, мачки и пишан збор. Бескрајно романтична.